Klimaat- en cultuuranalyse

Het creëren van een veilige en open werkomgeving is van belang voor organisaties om kwalitatief goede dienstverlening te kunnen leveren. In toenemende mate is er aandacht voor onderwerpen als klimaat en cultuur. Een belangrijk onderdeel van geldende kwaliteitskaders is dan ook het werk- en leerklimaat. Professionals dienen zich voldoende veilig te voelen om open te kijken naar de manier waarop ze hun werkzaamheden uitvoeren, zodat ze dit continu kunnen verbeteren.

In de praktijk blijken cultuurveranderingen echter moeilijk te realiseren. Een reden voor het uitblijven van resultaten daarbij is onder andere de focus van de interventies. De focus op enkel cultuur is minder effectief, omdat cultuur heel moeilijk te beïnvloeden is.
Waar een cultuurverandering het einddoel is, zou klimaat het startpunt moeten zijn.
Door het organisatieklimaat te veranderen, is het op de langere termijn mogelijk de organisatiecultuur te beïnvloeden. En dat is immers wat we willen bereiken. De oplossing is dan ook om aandacht te besteden aan het creëren van een veilig en open werkklimaat.
In de literatuur komt eveneens het belang van een veilig en open werkklimaat naar voren. Een veilig en open werkklimaat is positief gerelateerd aan prestaties en betrokkenheid van medewerkers. Werkklimaat is duidelijk een onderwerp waar we iets mee moeten. Maar hoe kunnen organisaties daadwerkelijk een veilig en open werkklimaat realiseren?

Hoe verhoudt ‘klimaat’ zich tot ‘cultuur’?

Bij het concept werkklimaat gaat het over de gedeelde percepties van medewerkers in hun werkomgeving. Een bekende definitie is die van Schneider¹: ‘Klimaat kan worden gedefinieerd als de perceptie van de gebeurtenissen, processen en procedures, evenals het soort gedrag dat beloond, ondersteund en verwacht wordt in een bepaald organisatorisch kader.’
Deze definitie wordt duidelijker door het verschil tussen klimaat en cultuur toe te lichten.
Klimaat en cultuur worden vaak door elkaar gehaald en gebruikt: de begrippen liggen dicht bij elkaar. Beide geven ze vorm aan het gedrag binnen een organisatie.
Echter, klimaat en cultuur kunnen goed onderscheiden worden door een organisatie te zien als een boom:



Dit plaatje, gebaseerd op het theoretische model van Isaksen & Akkermans², helpt bij het visualiseren van de verschillen tussen klimaat en cultuur. Aan de oppervlakte staan de percepties over gedrag (klimaat). Aan de onderkant zijn de diepgewortelde normen en waarden te zien (cultuur).
Klimaat laat de gemeenschappelijke perceptie van aanwezige professionals zien van de manier waarop dingen worden gedaan, terwijl cultuur helpt om te bepalen waarom het op deze manier gedaan wordt.
Klimaat is beter te beïnvloeden dan cultuur, omdat het meer concreet en tastbaar is. Door het sturen op het klimaat en op de percepties over gedrag, zal gedrag van de professionals mee veranderen.
Daarbij dient het werkklimaat

• veilig te zijn, zodat medewerkers om hulp durven te vragen, en
• open te zijn, zodat medewerkers elkaar aanspreken en met en van elkaar kunnen leren.

Op lange termijn zal door het klimaat te veranderen, cultuur mee veranderen. Het creëren van een veilig en open werkklimaat is het startpunt voor een cultuurverandering en daarom cruciaal.

Klimaat- en cultuuranalyse

Arbon Consultancy voert een scan uit waarin onderzocht wordt wat de sterke punten en punten van aandacht zijn binnen uw organisatie.
Hoe uitgebreid en diepgaand deze scan is, is mede aan de opdrachtgever vanwege het bijbehorende kostenplaatje. Er zijn verschillende methodieken beschikbaar. Denk hierbij aan vragenlijsten, interviews (individueel en/of groepsgewijs) en/of een combinatie daarvan.
De analyse wordt afgerond met een rapportage met conclusies en aanbevelingen.

Onze dienstverlening

Onze klimaat- en cultuuranalyse kan leiden tot diverse interventies:

• Advies: wij kunnen de organisatie gevraagd (en ongevraagd) advies geven.
• Gedragsinterventies: in veel scholen zien we dat docenten hardnekkig ongewenst gedrag blijven vasthouden. Vaak is dit een signaal dat de basis niet op orde is. Mensen voelen zich niet veilig in een team of men heeft geen grip op zijn of haar werkzaamheden met een hoge werkdruk als gevolg. Wij kunnen hier samen met u een kentering in bewerkstelligen.
• Procesbegeleiding: in verbetertrajecten kan er veel op een organisatie en haar medewerkers afkomen, zeker als de basis niet op orde is. Arbon Consultancy kan helpen bij het organiseren van een goede overlegorganisatiestructuur en het begeleiden van dit traject.
• Implementatie voorgestelde verbeterpunten: de bekende meerwaarde van de ‘blik van buiten’ kan een implementatieproces (nieuw) elan geven. Arbon Consultancy kan zaken bespoedigen en resultaten borgen.
• Coaching op de werkvloer: sommige medewerkers hebben een individuele coach nodig op onderdelen. Wij hebben de coaches in huis!
• Training: als basis geloven wij in het begeleiden op de werkvloer. In aanvulling hierop is het soms nodig om een training te verzorgen. Arbon Consultancy kan diverse trainingen voor medewerkers verzorgen. Denk bijvoorbeeld aan een training vergadertechniek of feedback geven.

¹ Schneider, B. (1990). ‘The climate for service: An application of the climate construct’
² Isaksen, S. G., & Akkermans, H. J. (2007). ‘An introduction to climate.’ Orchard Park, NY: The Creative Problem Solving Group, Inc